Czy to atak paniki? Sprawdź objawy


Według DSM-5, czyli klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, ataki paniki nie są zaburzeniem psychicznym samym w sobie i nie można nadać im odrębnego kodu. Mogą bowiem pojawić się nie tylko w kontekście każdego zaburzenia lękowego, ale i przy innych zaburzeniach psychicznych, jak np. zaburzenia depresyjne, zespół stresu pourazowego, zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych.

Ataki paniki mogą się pojawić także w niektórych chorobach, np. serca, układu oddechowego, w schorzeniach żołądkowo-jelitowych, w nadczynności tarczycy, etc. Ważne jest zatem, aby przed postawieniem diagnozy o psychicznym podłożu zaburzenia, wykluczyć inne choroby.

 

Objawy ataku paniki

Atak paniki to nagły przypływ intensywnego lęku albo intensywnego dyskomfortu, który osiąga swój szczyt w ciągu kilku minut i w tym czasie występują cztery (lub więcej) spośród 13 następujących objawów:

  • Kołatanie serca, mocne bicie serca lub przyspieszone tętno
  • Pocenie się
  • Drżenie
  • Uczucie braku tchu lub duszności
  • Uczucie dławienia się
  • Ból lub dyskomfort w klatce piersiowej
  • Nudności lub dolegliwości brzuszne
  • Zawroty głowy, oszołomienie lub omdlenie
  • Dreszcze albo uderzenia gorąca
  • Parestezje (drętwienie lub mrowienie)
  • Derealizacja (poczucie nierzeczywistości) lub depersonalizacja (odłączenie się od siebie)
  • Strach przed utratą kontroli lub „wariowaniem”
  • Strach przed śmiercią

Aż 11 z powyższych objawów ataku paniki dotyczą ciała, a tylko dwa funkcji poznawczej (strach przed zwariowaniem i przed śmiercią). Oznacza to, że atak paniki jest przede wszystkim doznaniem cielesnym.

Jeśli atak paniki objawia się nagłym przypływem intensywnego lęku, który osiąga swoją maksymalną intensywność w ciągu kilku minut, ale występują mniej niż 4 wyżej wymienione objawy, wówczas mówi się o ataku paniki o ograniczonych objawach.

 

Dwa rodzaje ataków paniki

Ataki paniki można podzielić na spodziewane i niespodziewane. W pierwszym przypadku atak paniki następuje zwykle w tych samych sytuacjach, np. w przypadku fobii, zwykle wydarza się w kontakcie z wyzwalaczem (atak paniki na widok pająków, atak paniki w windzie). Z kolei niespodziewany atak panik to taki, w którym nie ma jednoznacznego wyzwalacza w momencie jego wystąpienia. Przykład: „jechałem samochodem, słuchałem radia, gdy nagle poczułem ogromny lęk, moje serce zaczęło mocno bić, zrobiło mi się słabo, musiałem zjechać na pobocze, miałem dreszcze, nie wiedziałem, co się ze mną dzieje, myślałem, że wariuję.” Często niespodziewane ataki paniki pojawiają się w chwilach odprężenia – np. podczas oglądania telewizji, zabawy z dzieckiem, na spacerze. Zdarzają się także w nocy, gwałtownie przerywając sen.

 

Ile trwa atak paniki?

Jak już wspomniałam, w ataku paniki uczucie intensywnego lęku osiąga swój maksymalny poziom w ciągu kilku minut, następnie po kilku/kilkunastu minutach zaczyna samoistnie opadać.
Może się zdarzyć, że niepokój będzie towarzyszył osobie doświadczającej ataku jeszcze przez jakiś czas, mimo ustąpienia tej najmocniejszej, najintensywniejszej fali lęku.

Gdy ataki paniki się powtarzają, może się pojawić tzw. lęk antycypacyjny, prościej mówiąc – lęk przed lękiem. Osoba doświadczająca ataków obawia się kolejnego, który być może nastąpi w najmniej spodziewanym momencie, a to z kolei prowadzi do życia w nieustannym lęku i rozwoju zaburzeń lękowych, np. zespołu lęku napadowego. Czytaj więcej: „Lęk napadowy (nerwica lękowa)”